ಟಿ. ಜಿ. ಶ್ರೀನಿಧಿ
ಹಣ, ಯಾವುದೇ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗ. ಅರ್ಧಮೂಟೆ ಜೋಳ ಕೊಟ್ಟು ಒಂದು ಡಜನ್ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ತರುತ್ತಿದ್ದ ವಿನಿಮಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ (ಬಾರ್ಟರ್) ಕಾಲದಿಂದ ಇಂದಿನ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡುಗಳವರೆಗೆ ಹಣದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಬದಲಾಗಿರುವ ರೀತಿ ಅನನ್ಯವಾದದ್ದು. ನಾಗರಿಕತೆಯ ವಿಕಾಸದೊಡನೆ ಹಣದ ಸ್ವರೂಪ ಬದಲಾಗುತ್ತ ಬಂದ ರೀತಿಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಅದು ಕಾಲಕೋಶದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಭೂತಕಾಲಕ್ಕೆ ಹೋಗಿಬಂದಂಥ ಅನುಭವವನ್ನೇ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಆದರೆ ಇಂತಹ ಅನುಭವ ಪಡೆಯುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ ಎಂದು ನೀವು ಕೇಳಬಹುದು. ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ತಜ್ಞರಿಗೆ, ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರದ ವಿಶೇಷಜ್ಞರಿಗೆ ಈ ಮಾಹಿತಿಯೆಲ್ಲ ಸಿಗಬಹುದು, ಆದರೆ ನಮ್ಮಂತಹವರು ಏನು ಮಾಡಬೇಕು? ಹಣದ ವಿಕಾಸವನ್ನು ನಮ್ಮಂತಹ ಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೂ ಸುಲಭವಾಗಿ ಅರ್ಥವಾಗುವ ಆಕರ್ಷಕ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಿರುವ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೊಂದು ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲೇ ಇದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಆ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಯಾವ ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕವೂ ಇಲ್ಲ!
ಭಾರತದ ವಾಣಿಜ್ಯ ರಾಜಧಾನಿ ಮುಂಬಯಿಯಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಅಪೂರ್ವ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೊಂದನ್ನು ರೂಪಿಸಿರುವ ಸಾಧನೆ ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನದು. ಅಲ್ಲಿನ ಫೋರ್ಟ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ, ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮುಖ್ಯ ಕಟ್ಟಡದ ಸಮೀಪದಲ್ಲೇ ಇರುವ ಈ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೇ 'ಆರ್ಬಿಐ ಮಾನೆಟರಿ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ'.
ಆದರೆ ಇಂತಹ ಅನುಭವ ಪಡೆಯುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ ಎಂದು ನೀವು ಕೇಳಬಹುದು. ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದ ತಜ್ಞರಿಗೆ, ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಕ್ಷೇತ್ರದ ವಿಶೇಷಜ್ಞರಿಗೆ ಈ ಮಾಹಿತಿಯೆಲ್ಲ ಸಿಗಬಹುದು, ಆದರೆ ನಮ್ಮಂತಹವರು ಏನು ಮಾಡಬೇಕು? ಹಣದ ವಿಕಾಸವನ್ನು ನಮ್ಮಂತಹ ಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೂ ಸುಲಭವಾಗಿ ಅರ್ಥವಾಗುವ ಆಕರ್ಷಕ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಿರುವ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೊಂದು ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲೇ ಇದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಆ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಯಾವ ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕವೂ ಇಲ್ಲ!
ಭಾರತದ ವಾಣಿಜ್ಯ ರಾಜಧಾನಿ ಮುಂಬಯಿಯಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಅಪೂರ್ವ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೊಂದನ್ನು ರೂಪಿಸಿರುವ ಸಾಧನೆ ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕಿನದು. ಅಲ್ಲಿನ ಫೋರ್ಟ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ, ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಮುಖ್ಯ ಕಟ್ಟಡದ ಸಮೀಪದಲ್ಲೇ ಇರುವ ಈ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯವೇ 'ಆರ್ಬಿಐ ಮಾನೆಟರಿ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ'.